Hoe effectief zijn de maatregelen?
De horeca was minstens de helft van het jaar gesloten. Alle culturele activiteiten zijn al langer dan driekwart van dit jaar verboden, net als gewoon sociaal contact. De nachtklok, de beperkingen in het onderwijs, de lokale mondmaskerplicht gaat ook al vele maanden mee. De lockdown leek nog het minst 'eindeloos'... En heeft dat ook enige zin gehad vraagt een mens zich af...
Op deze pagina bespreken we de maatregelen, en vooral de ineffectiviteit en de komplete nutteloosheid ervan.
Alleen maatregelen kunnen ons door deze pandemie halen?
In het verhaal van virologen en beleidsmakers wordt ons voortdurend voorgehouden dat we met een gevaarlijke pandomie te maken hebben. Ook internationaal wordt het hele verhaal enorm opgeklopt. In diverse artikelen zoals hier worden lijstjes opgesteld, die COVID-19 casten als middenmoot pandemie in het lijstje met de ergste pandemieën.
Het gaat natuurlijk niet op om sterfte cijfers van verschillende pandemieën zomaar te vergelijken. Je moet die cijfers afzetten tegenover de geïmpacteerde bevolking op dat moment. Als je dat doet krijg je toch wel een andere volgorde:
Covid-19 zit in die context helemaal niet in de middenmoot maar eerder bengelend in de staartgroep... Covid-19 lijkt dodelijker dan de meeste pandemieën van de laatste 20 jaar, maar ook niet erger dan dat.
Moeten we dan geen maatregelen nemen?
Zoals eerder al gezegd, het valt niet te ontkennen dat dit COVID-19 coronavirus best een gemene virale aandoening is. En achter elk overlijden, COVID gerelateerd of niet, zit een hoop verdriet. Maar het gaat er over om alles in perspectief te blijven zien. Het gaat er ook over een aanpak te definieren die proportioneel is met de echte ernst van het probleem en die zich richt op de groep van mensen die echt beschermd moeten worden.
Onderstaande tabel tracht op een simplistische manier aan te geven welke maatregel mogelijks nuttig is wanneer er ingezoomd wordt op de relevant groep van mensen die beschermd moeten worden.
De ironie, of beter de tragiek, is dat nagenoeg alle maatregelen zich voor 92% richten op de niet relevante bevolkingsgroepen, terwijl die zich eigenlijk moeten richten op de 8% ouderen / kwetsbaren. Alle maatregelen, als ze al zouden werken zijn dus zeer, zeer indirect. En zelfs de maatregelen, die wel werken, zouden veel effectiever gemaakt kunnen worden, mochten ze beter toegespitst worden op de kwetsbare en oudere bevolking.
Het aantal zorgmaatregelen is beperkt. Een zeer interessante studie in deze context is die van prof. Toussaint.en zijn collega's: Covid-19 Mortality: A Matter of Vulnerability Among Nations Facing Limited Margins of Adaptation
Zij hebben een analyse gemaakt van het aantal slachtoffers van Corona over heel de wereld. Hun studie trachtte geen antwoord te geven op de virale aspecten. Hun bevindingen waren tegelijk ontzettend eenvoudig als geniaal.
De volgende landen hadden de meeste slachtoffers:
- Landen met een hoge, reeds stagnerende levensverwachting
- Landen met een hoge levensindex
- Landen met een goed uitgebreid gezondheidssysteem, gekenmerkt door b.v. het feit dat zelfs mensen met chronische aandoeningen een relatief normaal leven kunnen behouden
Laat het even op u inwerken. Hier wordt exact aangetoond waarom België, niettegenstaande de overvloed van maatregelen (bij velen al lang volgehouden, dan wel afgedwongen tot op de dag van vandaag...), toch deze behoorlijke oversterfte diende te betreuren.
De studie heeft de rechtstreekse impact van de individuele maatregelen niet bekeken, maar ze heeft wel het totaal van maatregelen bekeken. Hun conclusie is: De strengheid van de maatregelen ter bestrijding van de pandemie, inclusief lockdown, lijkt geen impact te hebben op het sterftecijfer.
Vrij vertaald. De maatregelen leken geen zin te hebben.
Kan je bewijzen dat de maatregelen niet werken?
Het is een beetje hallucinant dat je als burger moet bewijzen dat maatregelen niet werken. Het zou aangenamer zijn dat de verantwoordelijken die deze regels invoeren het fatsoen zouden hebben bewijzen te verzamelen dat een maatregel werkt, of bij onzekerheid op tijd aan zelf-evaluatie te doen... Helaas, niets van dat alles...
We beginnen dan maar met een zeer belangrijke en symbolische regel: Het sluiten van onze geliefde horeca op 19 oktober 2020... opnieuw. Drie dagen ervoor aangekondigd! Het vermeende excuus: De noodzaak om de 'positieve PCR testen van de tweede golf' tegen te gaan.
Op basis van de Sciensano gegevens heb ik de resultaten per stad/gemeente gegroepeerd en gekeken in welke week de positieve PCR testen 'piekten' in de betreffende stad / gemeente. i.e. Was dat in week 42 (de week voor het sluiten van de horeca)?, was dat in week 43 (de week waarin de horeca, vanaf dag 2 gesloten was)? Was het in week 44 (de week waarin je zou verwachten resultaten te zien)? Of was het pas in week 45 aangezien Minister FVDB het nodig vond een extra 'slot' op onze middenstand te zetten?
Tegelijk heb ik berekend of, en wanneer, in die 'cruciale' weken, de 'positieve PCR testen curve' al aan het afvlakken was...
Daarna heb ik de steden / gemeentes in diverse categorieën ingedeeld. En bij elke categorie heb ik me de vraag gesteld in hoeverre het 'sluiten van de horeca' een impact zal gehad hebben op het 'flattenen van de curve' in deze gemeente.
Ik heb getracht naar eer en geweten de relevantie te bepalen en ben daarbij eerder voorzichtig geweest. Zo zijn categorieën F en I (representeren 20% van de steden en gemeenten en 14.4% van de positieve testen) waarschijnlijk niet relevant. Immers, er was weliswaar nog een zeer sterke stijging in week 43, maar de daling daarna was al even spectaculair (terwijl het in principe toch wel even duurt voor maatregelen werken). Echter, ik heb deze categorieën toch als 'mogelijks relevant' geklasseerd. Daardoor wordt deze 'mogelijks relevant' categorie mogelijks onterecht een stuk relevanter. De lijst van steden en hun piekdata op deze site is ook in Excel beschikbaar en kan hier gedownload worden
Merk ook op dat er nog behoorlijk wat marge zit om het nut van de maatregel nog veel strenger te beoordelen. Immers, met de volgende elementen werd geen of slechts beperkt rekening gehouden
- Een maatregel heeft minstens een week tot zelfs twee weken nodig om effectief te werken. Categorie F werd toch als 'mogelijks relevant' geklasseerd ook al piekten hun positieve PCR testen in dezelfde week dat de maatregelen van kracht werden
- De weekverdelingen in mijn berekeningen lopen van zondag tot zaterdag. Dat wil zeggen dat de maatregelen in de gecontesteerde week 43 zelfs geen volle week omspannen. We zullen het er op houden dat de 'burgers' al anticipeerden op de maatregelen en dat er geen onverantwoorde burgers waren die nog eens alles uit de kast haalden voor de horeca dicht ging
- Er is er geen rekening gehouden met het verhoogde aantal testen. In week 43 werden tot 16% meer testen uitgevoerd dan in week 42 (472,479 testen in week 43 versus slechts 404,253 testen in week 42). Ook in week 44 werden meer testen (431,678) uitgevoed dan in week 42
De resultaten zijn hoogst interessant
We stellen vast:
- Bij 219 steden/gemeentes (37.7%) was het sluiten van de horeca absoluut niet relevant
- Bij 146 steden/gemeentes (25.1%) was het sluiten van de horeca waarschijnlijk niet relevant
- Bij +99% van de steden/gemeentes was de piek al voorbij toen FVDB zijn gezag wou tonen door het sluiten van diverse handelszaken
Dit houdt in dat meer dan 62.8% van de steden en de gemeentes het sluiten van de horeca niet of waarschijnlijk niet relevant was. Als we de resultaten bekijken in functie van het aantal positieve PCR testen zijn dan loopt dit op tot 72.8%.
We kunnen dus gerust stellen dat voor zowat twee derde van alle steden / positieve PCR testen de epidemie gewoon vanzelf stopte. Zonder maatregelen. Waarschijnlijk geldt dat voor dat resterende derde ook, maar valt dat niet te bewijzen. Ook het sluiten van de handelszaken was totaal irrelevant.
Hallucinant is dat, in januari 2021, onze horeca nog steeds dicht is, net als een hoop van de contactberoepen.
Wat is de impact van deze bevinding op de andere maatregelen?
Dat is inderdaad de vraag die je moet stellen! Hoe zit het met de mondmaskers in publieke ruimtes? met de social distancing? met de bubbles? met de avondklok?
Wel, die waren allemaal van kracht toen de tweede golf kwam!
En op nog geen 3-4 weken was die golf gekomen en gegaan!
De bestaande maatregelen bleken totaal nutteloos in het stoppen of zelfs het vertragen van de opflakkering. De nieuwe maatregelen waren te laat om impact gehad te hebben. Als ze dat überhaupt ook zouden gehad hebben.
Tenslotte nog een laatste detail... Hoe geloofwaardig is het culpabiliseren van jongeren dat de 'positieve PCR testen'-golf er kwam omdat zij de Corona maatregelen niet volgden? In minimum 350 steden en gemeentes? In ongeveer dezelfde periode?
Welke maatregelen zijn dan wel zinvol?
Versterk de zorg voor onze kwetsbare en verouderende bevolking (9% van het land) en neem maatregelen die zich specifiek richten op deze kwetsbaren...
Versterk hun immuniteit, stimuleer hun gezondheid, werk preventief
Schaf a.u.b. de maatregelen af die de economie aantasten en die de vrijheden van de mensen beperken. Geef a.u.b. de mensen hun glimlach terug...
Een bijzonder interessant debat vindt u hier. Mattias Desmet (U-Gent Department Psycho-analyse) en Sam Brokken (onderzoeker Gezondheidswetenschappen) hebben het over de impasse van de angst waarin we momenteel zitten met de corona-maatregelen. De heren stellen onder andere ook de fundamentele vraag of we echt wel 'deze manier van leven verder zetten' met die 99.82% mensen die er toch niet van sterven en om die 0,18% mensen te ontzien waarvan zelfs nog niet bewezen is dat deze mensen dat zelfs overleven...
** Update 12 maart 2021. Een doorbraak !!! **
Nature publiceerde op 5 maart een fantastische studie met een heel interessant resultaat. Weliswaar uit Brazilië door relatief onbekende professoren, maar toch gepubliceerd in Nature! De studie is gebaseerd op werkelijke cijfers en helemaal niet op theoretische modellen en de resultaten zijn schokkend: 'Lineaire paargewijze regressie' levert enig bewijs voor slechts 1.86% van de combinaties. Dat is extreem weinig, echt extreem weinig. 1.86% is zo goed als 0 op 10 en zelfs dan nog geen afrondingstruuk.
Daarenboven is de aanpak zeer pragmatisch en relevant
- De auteurs hebben de resultaten getest tegenover overlijdens zowel als cases
- De auteurs hebben zich gebaseerd op werkelijke metingen van mobiliteit door middel van Big Data (in dit geval google mobiliteitsdata - zie voorbeeld )
- De auteurs hanteren géén complexe assumpties en modellen zoals de Rt / R0
- De auteurs stellen alle data netjes beschikbaar en kunnen dus gecontrolleerd worden
De studie is geen bewijs dat mondmaskers flauwekul zijn, noch dat social distancing niet helpt. Echter de wetenschap heeft zich nu uitgesproken over maatregelen a la 'blijf in uw kot', 'reis beperkingen', 'lock down', 'horeca dicht', 'recreatie dicht', 'nachtklok', 'avond klok', tele werken'. En het verdict is:
Het is (voorlopig nog) niet bewezen dat deze formules werken...
De studie werd helaas ge-retract op 14/12. Let wel! De 3 reviewers hebben niet bewezen dat lockdowns werken. Ze stellen echter dat de gebruikte aanpak niet in staat zou zijn om echte correlatie te vinden.
** Einde Update **
** Update 23 september 2021. Het effect van de maatregelen **
De beste manier om de maatregelen te evalueren is natuurlijk door de werkelijke impact van de maatregelen te bekijken. We verwijzen daarvoor naar een artikel in de Standaard van 23/9
Even kort samengevat:
- Na een busreis naar Blankenberge zijn 32 van de 49 gevaccineerde busreizigers uit Limburg toch besmet geraakt met het coronavirus... [...]
- De busreizigers waren allemaal gevaccineerd, want dat was een voorwaarde om op de bus te stappen. [...]
- We waren verbaasd dat er zovelen besmet zijn. ‘De meeste mensen zijn mild tot matig ziek. De meesten hebben wel klachten, maar ze zijn perfect thuis kunnen blijven. Eén persoon is opgenomen in het ziekenhuis.’
- Dit toont toch wel het belang van vaccinatie aan’, zegt ook Ria Vandenreyt van Zorg en Gezondheid. ‘Zonder vaccinatie zouden er veel mensen ernstige klachten gehad hebben. De ernst van de klachten valt nu al bij al nog mee. Anders zou je meer gehospitaliseerden verwachten.’
Mevrouw Vandenreyt gebruikt waarschijnlijk een 'model van Prof. Molenbergs' om te bepalen dat er 'zonder vaccinatie veel mensen ernstige klachten zouden hebben gehad'. Statistisch gezien kunnen we immers alleen maar vaststellen:
- De vaccins helpen geen moer om besmettingen tegen te gaan (=65% = zowat 2 op 3 mensen besmet! )
- De vaccins helpen geen zier om ziekte en hospitalisatie tegen te gaan. Immers:
- 1 gehospitaliseerde op 32 is 3.2% hospitaal opnames versus besmettingen
- 78883 (hospitalisaties afgelopen 18 maanden) over 3.5 M. (geschat aantal besmettingen over 18 maanden) is 2.3%
** Einde Update **
Bijlage - Het piekverloop en de steden/gemeentes per categorie
Categorie: Niet Relevant
Boechout, Brecht, Hove (Antwerpen), Kapellen (Antwerpen), Ranst, Schilde, Wijnegem, Zwijndrecht, Heist-op-den-Berg, Baarle-Hertog, Balen, Grobbendonk, Herenthout, Hulshout, Merksplas, Retie, Rijkevorsel, Vosselaar, Anderlecht, Oudergem, Brussel, Etterbeek, Evere, Vorst (Brussel-Hoofdstad), Elsene, Jette, Sint-Gillis, Sint-Joost-ten-Node, Schaarbeek, Ukkel, Watermaal-Bosvoorde, Sint-Lambrechts-Woluwe, Asse, Beersel, Bever, Dilbeek, Grimbergen, Halle (Halle-Vilvoorde), Herne, Kampenhout, Machelen (Halle-Vilvoorde), Overijse, Pepingen, Steenokkerzeel, Ternat, Vilvoorde, Zaventem, Zemst, Drogenbos, Kraainem, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Lennik, Affligem, Aarschot, Bierbeek, Boortmeerbeek, Haacht, Huldenberg, Kortenberg, Lubbeek, Oud-Heverlee, Tervuren, Tremelo, Scherpenheuvel-Zichem, Incourt, Itter, Geldenaken, Perwijs (Nijvel), Tubeke, Villers-la-Ville, Waterloo, Orp-Jauche, Ramillies, Rebecq, Walhain, Oostkamp, Zedelgem, Lo-Reninge, Mesen, Zonnebeke, Heuvelland, Bredene, Middelkerke, Oostende, Ingelmunster, Moorslede, Pittem, Tielt (Tielt), Koksijde, Veurne, Aalst (Aalst), Ninove, Lebbeke, Lochristi, Oudenaarde, Kruisem, Beveren (Sint-Niklaas), Sint-Gillis-Waas, Stekene, Brugelette, Elzele, Opzullik, Courcelles, Dour, Hensies, Jurbeke, Lens, Bergen, Saint-Ghislain, Colfontaine, Quévy, ’s Gravenbrakel, Ecaussinnes, Erquelinnes, Thuin, Ham-sur-Heure-Nalinnes, Sivry-Rance, Antoing, Brunehaut, Estinnes, Clavier, Ferrières, Hamoir, Héron, Ouffet, Verlaine, Villers-Le-Bouillet, Anthisnes, Engis, Tinlot, Awans, Aywaille, Bitsingen, Chaudfontaine, Dalhem, Fléron, Herstal, Luik, Oupeye, Soumagne, Sprimont, Wezet, Blegny, Flémalle, Aubel, Büllingen, Bütgenbach, Eupen, Herve, Kelmis, Olne, Pepinster, Theux, Verviers, Weismes, Welkenraedt, Plombières, Thimister-Clermont, Geer, Hannuit, Remicourt, Saint-Georges-sur-Meuse, Borgworm, Faimes, As, Beringen, Diepenbeek, Gingelom, Hasselt, Herk-de-Stad, Zonhoven, Zutendaal, Bocholt, Bree, Kinrooi, Maaseik, Peer, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Pelt, Alken, Herstappe, Tongeren, Wellen, Aarlen, Attert, Martelange, Messancy, Bastenaken, Vaux-sur-Sûre, Sainte-Ode, Erezée, Rendeux, Tenneville, Bertrix, Daverdisse, Léglise, Tellin, Chiny, Florenville, Tintigny, Virton, Rouvroy, Ciney, Hamois, Onhaye, Yvoir, Andenne, Eghezée, Floreffe, Fosses-la-Ville, Gesves, Namen, Ohey, Profondeville, Fernelmont, Doische, Philippeville
Categorie: Waarschijnlijk Niet Relevant
Aartselaar, Antwerpen, Essen, Lint, Mortsel, Niel, Rumst, Schelle, Stabroek, Wommelgem, Zoersel, Duffel, Mechelen, Willebroek, Puurs-Sint-Amands, Arendonk, Beerse, Herentals, Hoogstraten, Mol, Vorselaar, Laakdal, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Jans-Molenbeek, Galmaarden, Hoeilaart, Meise, Opwijk, Sint-Pieters-Leeuw, Begijnendijk, Diest, Kortenaken, Leuven, Rotselaar, Zoutleeuw, Eigenbrakel, Kasteelbrakel, Chaumont-Gistoux, Court-Saint-Etienne, Genepiën, Graven, Mont-Saint-Guibert, Blankenberge, Knokke-Heist, Diksmuide, Kortemark, Wervik, Anzegem, Lendelede, Menen, Zwevegem, Spiere-Helkijn, Gistel, Hooglede, Izegem, Ledegem, Roeselare, Dentergem, Meulebeke, Wingene, De Panne, Nieuwpoort, Denderleeuw, Sint-Lievens-Houtem, Dendermonde, Laarne, Waasmunster, Zele, Assenede, Eeklo, Destelbergen, Gent, Wachtebeke, Aalter, Lievegem, Ronse, Kluisbergen, Lokeren, Aat, Beloeil, Bernissart, Frasnes-lez-Anvaing, Edingen, Lessen, Charleroi, Farciennes, Fontaine-l’Evêque, Gerpinnes, Montigny-le-Tilleul, Boussu, Frameries, Quaregnon, Honnelles, Le Roeulx, Manage, Beaumont, Lobbes, Momignies, Celles (Doornik), Péruwelz, Doornik, Leuze-en-Hainaut, Moeskroen, Komen-Waasten, Morlanwelz, Amay, Burdinne, Ans, Beyne-Heusay, Esneux, Amel, Baelen, Jalhay, Raeren, Stoumont, Trois-Ponts, Crisnée, Donceel, Fexhe-le-Haut-Clocher, Genk, Leopoldsburg, Sint-Truiden, Heusden-Zolder, Lommel, Oudsbergen, Hoeselt, Kortessem, Riemst, Vielsalm, Durbuy, Hotton, Libin, Paliseul, Saint-Hubert, Libramont-Chevigny, Habay, Bièvre, Havelange, Somme-Leuze, Hastière, Assesse, Mettet, Gembloux, Cerfontaine, Florennes, Viroinval
Categorie: Mogelijks Relevant
Boom, Borsbeek, Brasschaat, Edegem, Hemiksem, Kalmthout, Kontich, Schoten, Wuustwezel, Zandhoven, Malle, Berlaar, Bonheiden, Bornem, Lier, Nijlen, Putte, Sint-Katelijne-Waver, Dessel, Geel, Herselt, Kasterlee, Lille, Meerhout, Olen, Oud-Turnhout, Ravels, Turnhout, Westerlo, Ganshoren, Koekelberg, Sint-Pieters-Woluwe, Gooik, Kapelle-op-den-Bos, Liedekerke, Londerzeel, Merchtem, Roosdaal, Linkebeek, Wezembeek-Oppem, Bekkevoort, Bertem, Boutersem, Geetbets, Herent, Hoegaarden, Holsbeek, Keerbergen, Landen, Tienen, Linter, Tielt-Winge, Glabbeek, Bevekom, Terhulpen, Nijvel, Rixensart, Waver, Chastre, Hélécine, Lasne, Ottignies-Louvain-la-Neuve, Beernem, Brugge, Damme, Jabbeke, Torhout, Zuienkerke, Houthulst, Koekelare, Ieper, Poperinge, Langemark-Poelkapelle, Vleteren, Avelgem, Deerlijk, Harelbeke, Kortrijk, Kuurne, Waregem, Wevelgem, Ichtegem, Oudenburg, De Haan, Lichtervelde, Staden, Oostrozebeke, Ruiselede, Wielsbeke, Ardooie, Alveringem, Geraardsbergen, Haaltert, Herzele, Lede, Zottegem, Erpe-Mere, Berlare, Buggenhout, Hamme (Dendermonde), Wetteren, Wichelen, Kaprijke, Maldegem, Sint-Laureins, Zelzate, De Pinte, Evergem, Gavere, Melle, Merelbeke, Moerbeke (Gent), Nazareth, Oosterzele, Sint-Martens-Latem, Zulte, Deinze, Brakel, Wortegem-Petegem, Horebeke, Lierde, Maarkedal, Kruibeke, Sint-Niklaas (Sint-Niklaas), Temse, Chièvres, Vloesberg, Chapelle-lez-Herlaimont, Châtelet, Fleurus, Pont-à-Celles, Aiseau-Presles, Les Bons Villers, Quiévrain, Zinnik, Seneffe, Anderlues, Chimay, Froidchapelle, Merbes-le-Château, Estaimpuis, Pecq, Rumes, Mont-de-l’Enclus, La Louvière, Binche, Hoei, Marchin, Modave, Nandrin, Wanze, Comblain-au-Pont, Juprelle, Saint-Nicolas (Luik), Seraing, Grâce-Hollogne, Neupré, Trooz, Dison, Lierneux, Limburg, Lontzen, Malmedy, Sankt Vith, Spa, Stavelot, Burg-Reuland, Berloz, Braives, Lijsem, Oerle, Wasseiges, Halen, Lummen, Nieuwerkerken (Hasselt), Tessenderlo, Ham, Houthalen-Helchteren, Dilsen-Stokkem, Bilzen, Borgloon, Heers, Lanaken, Maasmechelen, Voeren, Aubange, Bertogne, Fauvillers, Houffalize, Gouvy, La Roche-en-Ardenne, Marche-en-Famenne, Nassogne, Manhay, Bouillon, Herbeumont, Neufchâteau (Neufchâteau), Wellin, Etalle, Meix-devant-Virton, Musson, Saint-Léger (Virton), Anhée, Beauraing, Dinant, Gedinne, Houyet, Rochefort, Vresse-sur-Semois, Sombreffe, Sambreville, Jemeppe-sur-Sambre, La Bruyère, Couvin, Walcourt
Categorie: Niet uitlegbaar
Zwalm